«O galego só se mantén vivo se toda a sociedade e os medios o usan e o promoven»

Álvaro Veiga e Valentín García nos estudios de Radio Líder en Santiago

O secretario xeral da Lingua, Valentín García, realizou unha profunda reflexión sobre o futuro do galego durante unha entrevista en Radio Líder Santiago, onde abordou xunto a Álvaro Veiga diversos aspectos que afectan a situación da lingua galega na actualidade. A súa intervención subliñou tanto os logros acadados na normalización lingüística como os retos que persisten, especialmente nos campos demográfico, cultural e tecnolóxico.

Un dos puntos clave do discurso de García foi a constatación de que, a pesar de que unha porcentaxe altísima da poboación galega (97%) comprende o galego e a súa capacidade de falar a lingua se sitúa no 96%, o uso diario da lingua segue a diminuir, especialmente entre as novas xeracións. Este retroceso, segundo García, responde a unha conxunción de factores que inclúen a urbanización, a globalización, e a falta de transmisión familiar da lingua. A súa reflexión subliñou que, cando o galego non é a lingua materna, tende a converterse nunha lingua «instrumental», o que diminúe a súa capacidade de consolidarse no uso habitual. A pesar diso, destacou que o galego conta cunha «competencia histórica» que é fundamental preservar e potenciar, facendo un chamamento á responsabilidade colectiva para garantir que a lingua siga vivindo e evolucionando.

O reto da mocidade e a tecnoloxía

García fixo mención tamén á situación preocupante do galego entre a xuventude, xa que as enquisas do Instituto Galego de Estatística (IGE) amosan que o uso da lingua entre os mozos e mozas segue en descenso. Neste sentido, subliñou a importancia de iniciativas innovadoras que buscan mellorar a presenza do galego nas novas tecnoloxías. Un dos proxectos máis destacados é o proxecto Nós, que traballa para incorporar a lingua galega á intelixencia artificial e aos dispositivos de voz como Siri ou Alexa. García lembrou que “non podemos perder este tren tecnolóxico”, facendo fincapé na urxente necesidade de que o galego se faga presente en todos os ámbitos da tecnoloxía e a comunicación digital, de xeito que os máis novos poidan sentir que o galego é unha lingua útil e relevante para as súas vidas.

Unha parte fundamental da entrevista foi a reflexión de García sobre o papel do galego como patrimonio común, que debe trascender as ideoloxías políticas. O secretario xeral da Lingua defendeu con rotundidade que a lingua galega é «cousa de todos e de todas», e que non debe ser percibida como unha ferramenta de confrontación ideolóxica. Ademais, subliñou a importancia de evitar os prexuízos lingüísticos que desincentivan aos novos falantes, especialmente aqueles que non teñen o galego como lingua materna, pero que queren usalo para mellorar a súa integración cultural e social.

García tamén abordou a actualización do Plan Xeral de Normalización Lingüística, que a Xunta de Galicia actualizará en 2025, cando cumprirá 20 anos desde a súa creación. O secretario destacou que este plan debe adaptarse ás novas realidades, tanto dixitais como demográficas. Mencionou, por exemplo, a inclusión de programas específicos para facilitar a integración lingüística dos inmigrantes, un colectivo crecente en Galicia, para que poidan incorporarse á comunidade galegofalante sen prexuízos nin dificultades.

Castelao e o galego na cultura colectiva

Na súa intervención, Valentín García tamén quixo lembrar a figura de Castelao como un símbolo indiscutible da cultura e a historia galega, e que neste 2025 terá protagonismo en Galicia con motivo do  75º aniversairo do seu pasamento. Máis alá das lecturas ideolóxicas, apunta García, Castelao debe ser recoñecido como patrimonio de todos os galegos e galegas, dado o seu legado cultural que transcende calquera etiqueta política. A súa obra, subliñou, foi fundamental para a conformación da identidade galega moderna e debe ser valorada de maneira xusta e plural.

Para finalizar, Valentín García fixo un chamamento á implicación activa de toda a sociedade na preservación e normalización do galego. A súa mensaxe foi clara: o galego só se mantén vivo se todos os galegos e galegas, desde os cidadáns ata os medios de comunicación, traballan para usalo e promovelo no día a día. García rematou a súa intervención cunha frase contundente que resume a súa visión sobre o futuro do galego: “O único galego malo é o que non se fala”. Unha declaración que reflicte o seu convencemento de que o maior desafío á lingua galega é a falta de uso, e que a súa supervivencia depende do compromiso de toda a sociedade.

A entrevista completa, no seguinte enlace.